Kedi Aşı Takvimi ve Önemi: Yavru–Yetişkin Tüm Kediler İçin Güncel Rehber

Kedi aşıları, ölümcül olabilen pek çok hastalığa karşı en etkili korumadır. İster yalnızca ev içinde yaşayan bir kedi olsun, ister dışarı çıkıyor olsun; doğru aşı takvimi ve düzenli yıllık kontroller kedinizin yaşam süresini ve yaşam kalitesini doğrudan etkiler. Bu kapsamlı rehberde temel (core) ve isteğe bağlı (non-core) aşılar, hafta hafta takvim, tekrar dozlar, yan etkiler, özel durumlar ve pratik bakım ipuçlarını tek sayfada bulacaksınız.

📚 İçindekiler

• Aşılar Neden Bu Kadar Önemli?
• Aşı Türleri: Temel ve İsteğe Bağlı
• Yavru Kedi Aşı Takvimi (6–20. hafta)
• Yetişkin ve Barınaktan Sahiplenilen Kediler
• Pekiştirme (Booster) ve Yıllık Program
• Aşılarla Birlikte Parazit Programı
• “Ev Kedisine Aşı Gerekmez” Efsanesi
• Olası Yan Etkiler ve İzlem
• Özel Durumlar: Hamile, Kronik Hasta, Yaşlı
• Maliyet Planlama ve Pratik İpuçları
• Sık Sorulan Sorular
• İlginizi Çekebilir
• Sorumluluk Reddi

Aşılar Neden Bu Kadar Önemli?

Aşılar; panlökopeni (kedi gençlik hastalığı), herpesvirus (rinotrakeit), calicivirus ve kuduz gibi yaygın ve ağır seyirli hastalıklara karşı bağışıklık oluşturur. Bu hastalıkların birçoğu hızla yayılır, ağır seyredebilir veya sekel bırakabilir. Aşılar, toplum sağlığı açısından da önemlidir; kuduz gibi zoonotik (insana geçebilen) hastalıkların kontrolünde kilit rol oynar.

Aşı Türleri: Temel (Core) ve İsteğe Bağlı (Non-Core)

Temel aşılar tüm kediler için önerilir; yaşam tarzı, yaşadığı şehir ve ev içi/dışı fark etmeksizin uygulanır. İsteğe bağlı aşılar ise kedinin risk profiline göre veteriner hekim tarafından planlanır.

Yavru Kedi Aşı Takvimi (6–20. hafta)

Yavrular anneden aldıkları pasif bağışıklığı (kolostrum) zamanla kaybeder. Bu boşluğu aşılarla güvenli şekilde doldurmak için seri uygulama gerekir:

• 6–8. hafta: FVRCP (1. doz) + iç/dış parazit kontrolünün başlangıcı
• 9–11. hafta: FVRCP (2. doz) ± FeLV (1. doz; risk varsa)
• 12–14. hafta: FVRCP (3. doz) + FeLV (2. doz; risk varsa)
• 12–16. hafta: Kuduz (1. doz) — yerel mevzuata göre zamanlama değişebilir
• 16–20. hafta: Gerekirse FVRCP pekiştirme dozu; veteriner hekiminiz karar verir

Not: Yavrularda FeLV aşısı, dışarıyla teması olan, çoklu kedi yaşamı veya barınaktan yeni gelen kedilerde güçlü şekilde önerilir. Uygulama öncesi FeLV/FIV testlerinin yapılması yaygın bir klinik pratiktir.

Yetişkin ve Barınaktan Sahiplenilen Kediler

Geçmiş aşılaması bilinmeyen yetişkinlerde şu yaklaşım izlenir:

• Gün 0: FVRCP (1. doz) + Kuduz (1. doz) ± FeLV (1. doz; risk varsa)
• 3–4 hafta sonra: FVRCP (2. doz) ± FeLV (2. doz)
• 1 yıl sonra: Pekiştirme dozu planına geçilir (aşağıda)

Barınaktan gelen kedilerde önce genel muayene, parazit uygulamaları ve gerekiyorsa ayırma/karantina önerilir; ardından aşı takvimi başlatılır.

Pekiştirme (Booster) ve Yıllık Program

• FVRCP: İlk seriden 1 yıl sonra pekiştirme; sonrasında risk ve yaşa göre 1–3 yılda bir tekrarlanabilir.
• Kuduz: İlk dozdan 1 yıl sonra; ardından yıllık veya 3 yıllık (kullanılan aşı ve yerel düzenlemeye bağlı).
• FeLV (riskli kediler): İlk seriden 1 yıl sonra; risk devam ediyorsa yıllık pekiştirme.
• Chlamydia/Bordetella: Kalabalık yaşam ve barınak koşullarında, veteriner değerlendirmesiyle.

Veteriner hekiminiz, kedinizin yaşı, kronik hastalıkları, yaşam tarzı ve bölgesel riske göre aralıkları kişiselleştirir.

Aşılarla Birlikte Parazit Programı

Bağışıklık sistemini zorlayan parazit yükü, aşıların oluşturduğu korumayı da olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle aşı takvimiyle birlikte iç–dış parazit planı yürütmek önemlidir:

• Dış parazit (pire/kene): Yıl boyu, aylık koruma.
• İç parazit: Yavru dönemde 2–3 haftada bir tekrarlar; yetişkinde 3 ayda bir (yaşam tarzına göre).

Daha fazla pratik bilgi için: Kedi Piresi Nasıl Temizlenir?

“Ev Kedisine Aşı Gerekmez” Efsanesi

Sadece evde yaşayan kediler bile insan ayakkabısı/giysileri yoluyla etkenlere maruz kalabilir. Pencere–balkon temasları, evden kaçma–kaybolma ihtimali ve barınak/otel gibi geçici konaklamalar risk oluşturur. Ayrıca kuduz toplum sağlığı açısından kritik olup, çoğu bölgede yasal yükümlülük altındadır.

Olası Yan Etkiler ve İzlem

Aşılar genel olarak güvenlidir. Yine de hafif ve nadiren orta–ağır reaksiyonlar görülebilir:

• Hafif: Uygulama yerinde ağrı/şişlik, 24–48 saat süren halsizlik, iştahsızlık, hafif ateş.
• Orta: Kusma/ishal, yaygın kaşıntı/ürtiker. Veterinerinizi bilgilendirin.
• Nadir–acil: Nefes almada güçlük, yüz/boğaz şişliği, kollaps (anafilaksi). Derhal veteriner acil.

Uygulama yerinde haftalarca geçmeyen kitle/sertlik görürseniz mutlaka kontrol ettirin. Gelecek doz planı, geçmiş reaksiyonlara göre revize edilebilir.

Özel Durumlar: Hamile, Kronik Hasta, Yaşlı

• Hamile/emziren: Canlı aşılar yerine inaktif seçenekler tercih edilebilir; zamanlama veterinerce planlanır.
• Kronik hastalık (böbrek/kalp vb.): Aşı aralıkları ve aşı türü kişiselleştirilir.
• Yaşlı kedi: Maruziyet azsa aralıklar uzatılabilir; ancak kuduz gibi zorunlu aşılar sürdürülür.

Maliyet Planlama ve Pratik İpuçları

• Yıllık sağlık kontrolü ile aşıları aynı ziyarette birleştirerek hem zaman hem maliyet optimizasyonu yapın.
• Hatırlatıcı takvim oluşturun: Telefon takvimi veya buzdolabı notu.
• Yeni kedi ekleniyorsa önce test–muayene–parazit, ardından aşı programına alın.
• Barınak/otel kabul şartlarını önceden öğrenin (kuduz ve karma şartı yaygındır).

Sık Sorulan Sorular

Yavru kedime aşıya kaç haftalıkken başlamalıyım?

Genellikle 6–8. haftalarda FVRCP ile başlanır; seri dozlar 3–4 haftalık aralarla sürer.

Ev kedime kuduz aşısı gerekli mi?

Evet. Kuduz toplum sağlığı açısından kritik ve birçok bölgede yasal zorunluluktur.

FeLV aşısını hangi kedilere yaptırmalıyım?

Dışarıyla teması olan, çoklu kedi haneleri veya barınaktan gelen genç kedilerde güçlü önerilir.

Aşı sonrası halsizlik normal mi?

24–48 saat süren hafif halsizlik ve iştahsızlık olağandır; şiddetli/uzun sürerse veterinerinize danışın.

Aşıları geciktirdim, baştan mı başlayacağız?

Çoğu durumda yakalama (catch-up) takvimi uygulanır; tüm seriyi en baştan yapmak gerekmeyebilir. Planı hekiminiz belirler.

İlginizi Çekebilir

Diğer sağlık yazıları: Kedilerde En Sık Görülen 10 Hastalık • Kedi Piresi Nasıl Temizlenir? • Kedi Tüyü Zararlı mı?

Sorumluluk Reddi

Bu içerik genel bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için veteriner hekiminize danışınız. Yerel mevzuat, aşı isimleri ve aralıklar bölgenize göre değişebilir.