Kedi Tırmığı Hastalığı (Bartonelloz): Belirtileri ve Tedavisi

Kedi tırmığı hastalığı (Bartonelloz), kedilerden insanlara bulaşabilen zoonotik hastalıklar arasında yer alır. Genellikle hafif seyreden bu enfeksiyon, bazı kişilerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerde risk daha yüksektir. Bu kapsamlı rehberde hastalığın nedenleri, bulaşma yolları, belirtileri, tedavisi ve korunma yöntemlerini bulabilirsiniz.

Kedi Tırmığı Hastalığı Nedir?

Bartonella henselae bakterisinin yol açtığı kedi tırmığı hastalığı, kedilerin tırmalaması, ısırması veya açık yaraya tükürük temas etmesiyle bulaşır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve CDC verilerine göre, bu enfeksiyon genellikle çocuklar ve genç yetişkinlerde daha sık görülmektedir. Hastalık çoğunlukla kendi kendini sınırlar; ancak bağışıklığı düşük kişilerde ağır seyreder.

Enfeksiyonun tipik bulgusu, tırmık yerinde kızarıklık ve şişlik ile birlikte lenf bezlerinde büyümedir. Nadir durumlarda gözleri, karaciğeri veya merkezi sinir sistemini etkileyebilir.

Nedenleri ve Bulaşma Yolları

Hastalığın ana etkeni Bartonella henselae bakterisidir. Bu bakteri kediler arasında genellikle pireler yoluyla taşınır. İnsanlara bulaşma yolları ise şunlardır:

Tırmalama: Kedilerin tırnaklarındaki bakteri küçük yaralardan vücuda girebilir.
Isırık: Derin dokuya geçen ısırıklar enfeksiyon riskini artırır.
Tükürük teması: Kedinin yaladığı açık yaralardan bakteri geçişi olabilir.
Pire faktörü: Kediler arasındaki bulaşta rol oynayan pireler, riskin artmasına katkıda bulunur.

Özellikle yavru kediler daha sık taşıyıcıdır ve dışarıdan tamamen sağlıklı görünseler de bakteri yayabilirler.

Belirtileri ve Evreleri

Belirtiler genellikle temas sonrası 3–10 gün içinde ortaya çıkar. Hastalık 3 evrede incelenebilir:

Erken dönem (ilk hafta): Tırmık veya ısırık bölgesinde kızarıklık, kabarıklık ve küçük sivilce benzeri lezyonlar.
Orta dönem (2–3 hafta): Bölgesel lenf bezi şişliği, ağrı, ateş, halsizlik, baş ağrısı, kas ağrıları.
İleri dönem (nadiren): Göz iltihabı, karaciğer-dalak büyümesi, sinir sistemi problemleri.

Kimler Risk Altında?

Çocuklar: Daha sık temas ve oyun nedeniyle risk grubundadır.
Bağışıklığı zayıf bireyler: HIV, kanser, organ nakli hastaları için risk yüksektir.
Yaşlılar: Bağışıklık yanıtı zayıf olduğundan komplikasyonlar gelişebilir.
Sokak kedileriyle yoğun teması olanlar: Gönüllüler, barınak çalışanları, hayvanseverler.

Tanı Yöntemleri

Tanı çoğunlukla hasta öyküsü ve fizik muayene ile konur. Ek olarak kullanılan yöntemler:

Serolojik testler: Antikor varlığını gösterir.
PCR testleri: Bakterinin DNA’sını doğrudan saptar.
Lenf nodu biyopsisi: Uzamış lenf büyümelerinde gerekebilir.

Tedavi Yöntemleri

Çoğu sağlıklı bireyde hastalık tedavisiz iyileşir. Ancak aşağıdaki durumlarda tedavi gerekir:

Ağır lenf bezi şişliği ve uzun süren ateş
Bağışıklık sistemi zayıf bireyler
Organ tutulumu görülen hastalar

Tedavi seçenekleri:

Antibiyotikler (azitromisin, doksisiklin, rifampisin vb.)
Ağrı ve ateş kontrolü için destek tedaviler
Nadir durumlarda cerrahi müdahale (lenf apsesi boşaltılması)

Korunma Yolları

Kedilerin düzenli pire tedavisi yapılmalı.
Kediyle oyun sırasında tırmalama ve ısırmadan kaçınılmalı.
Tırmalama sonrası yara sabunlu suyla temizlenmeli.
Çocuklar kedilerle kontrollü oynatılmalı.
Kedilerin tırnakları düzenli kesilmeli.

Yanlış Bilinenler ve Gerçekler

“Ev kedilerinden bulaşmaz.” Yanlış. Ev kedileri de taşıyıcı olabilir.
“Her tırmalama bartonelloz yapar.” Yanlış. Ancak risk her zaman vardır.
“Antibiyotik şarttır.” Yanlış. Çoğu vaka kendiliğinden iyileşir.

Sık Sorulan Sorular

Kedi tırmığı hastalığı ölümcül müdür?

Çoğu sağlıklı bireyde hayır. Ancak bağışıklığı düşük kişilerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Hastalığın iyileşme süresi ne kadardır?

Genellikle 2–4 hafta içinde düzelir. Lenf bezlerindeki şişlik bazen aylarca sürebilir.

Ev kedisinden bulaşır mı?

Evet. Ev kedileri de taşıyıcı olabilir, özellikle geçmişte pire enfeksiyonu geçirdilerse.

Tanı için hangi doktora gidilmeli?

Aile hekimi veya iç hastalıkları uzmanı ilk değerlendirmeyi yapar. Gerekirse enfeksiyon hastalıklarına yönlendirilir.

Korunmak için en etkili yöntem nedir?

Kedilerin düzenli veteriner kontrolü, pire tedavisi ve kişisel hijyen kurallarına uymaktır.

Sorumluluk Reddi

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve tedavi için mutlaka uzman bir hekime danışınız.

Kedipedia

Kedi Tırmığı Hastalığı (Bartonelloz): Nedenleri, Belirtileri, Tedavi ve Korunma